In de medische wereld wordt de term syndroom gebruikt als er sprake is van “samenhangende verschijnselen, waarvan de oorzaak (nog) niet geheel bekend is”. Een syndroom kan ontstaan door een foutje in de chromosomen. Een licht verstandelijke beperking (LVB) kan mogelijk het gevolg van een syndroom zijn.
Genen en chromosomen in het kort
Chromosomen zijn lange strengen DNA die al onze erfelijke eigenschappen bepalen. Deze DNA strengen zijn in stukjes te verdelen die elk een ‘programma’ voor een van onze erfelijke eigenschappen bevatten: onze genen. Er bestaan in totaal 23 verschillende chromosomen en elke cel in ons lichaam heeft normaal 46 chromosomen: twee van elk type. In de kernen van onze lichaamscellen vormen chromosomen van hetzelfde type een paar. Elke cel bezit dus normaal 23 paren chromosomen.
Een chromosoom teveel
Zoals gezegd, kan een syndroom ontstaan door een fout in een van de chromosomen. Zo kan er een chromosoom te veel zijn. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het syndroom van Down. Mensen met dit syndroom hebben een lichte tot ernstige verstandelijke beperkingen en ontwikkelen zich langzamer. Veel mensen met dit syndroom hebben vaak medische problemen.
Een incompleet chromosoom
Het kan ook voorkomen dat er een stukje van een van de chromosomen ontbreekt. Dit wordt deletie genoemd. Een deletie kan op elk chromosoom voorkomen. Het syndroom met de ingewikkelde naam 22q11.2 deletie syndroom is hier een voorbeeld van. Hierbij is de ontwikkeling van taal en spraak langzamer en zijn er leer- en gedragsproblemen. De ernst van de gevolgen van het ontbreken van een stukje is afhankelijk van welk stukje ontbreekt.
Een chromosoom te weinig
Bij het syndroom van Turner ontbreekt er een chromosoom. Dit syndroom komt enkel bij vrouwen voor. Een van de X-chromosomen ontbreekt of heeft een afwijkende vorm. De kenmerken zijn vooral fysiek: zij zijn vaak kort van stuk en kampen vaak met problemen met het hart, nieren en schildklier. Ook de eierstokken ontwikkelen niet goed, wat onder andere gevolgen heeft voor de vruchtbaarheid. Vrouwen met dit syndroom hebben echter geen verstandelijke beperking!
Verandering van een chromosoom
Bij het Fragiele X syndroom is er sprake van een mutatie (verandering) van een gen (stukje chromosoom). Dit verklaart bijvoorbeeld de wat afwijkende lichaamsverhoudingen (b.v. een langer gezicht, grotere oren, platvoeten) van de patiënten. Kinderen met dit syndroom leren later lopen en praten en hebben een verstandelijke beperking.
Niet alle syndromen door chromosomen
Let wel: syndromen KUNNEN veroorzaakt worden door een foutje in een van de chromosomen en dus aangeboren en/of erfelijk zijn, maar dat is zeker niet in alle gevallen zo. Er zijn veel omgevingsfactoren die mede van invloed kunnen zijn: leefstijl, drugsgebruik, traumatische ervaringen enz. Er wordt nog veel onderzoek gedaan en van de meeste syndromen is nog niet bekend hoe zij precies ontstaan.
Meta description: Een licht verstandelijke beperking (LVB) kan mogelijk veroorzaakt worden door een syndroom. Een syndroom kan ontstaan door een fout in een van de chromosomen.